Marian Musiałowicz

30/08/1900 – 1942

IMIĘ:  Marian

NAZWISKO: Musiałowicz

IMIĘ OJCA: 

IMIĘ MATKI: 

NAZWISKO RODOWE MATKI: 

DATA URODZENIA: 30/08/1900

MIEJSCE URODZENIA: Brzóstwa pow.opatowski

DATA ŚMIERCI: 1942

MIEJSCE ŚMIERCI: Tomaszów Mazowiecki (prawdopodobnie)

SŁUŻBA W LASACH PAŃSTWOWYCH:

Marian Musiałowicz w 1921 r. zapisał się na pierwszy rok leśnictwa na uniwersytecie Poznańskim. Po trzyletnich studiach i złożeniu egzaminów otrzymał 30 stycznia 1925 r. dyplom nauk leśnych. W kilka lat później napisał pracę pt.: „Rola ptactwa w ochronie lasu z uwzględnieniem nadleśnictw Dyrekcji lasów
Państwowych w Poznaniu”, złożył egzamin i uzyskał dyplom inżyniera leśnictwa 24 marca 1938 r.

W latach 1927-1933 pracował w Dyrekcji lasów Państwowych w Poznaniu jako adiunkt leśny. Po okresie pracy w Dyrekcji LP w Poznaniu ruszył w teren. Był nadleśniczym Nadleśnictwa Sieraków, a później od ok. 1937, aż do wybuchu II wojny światowej – nadleśniczym Nadleśnictwa Różanna.

Po wybuchu wojny znalazł się na terenie Generalnej Guberni. Niemcy, gdy tylko powzięli wiedzę o kwalifikacjach zawodowych Musiałowicza zatrudnili go na stanowisku inspektora inspektoratu leśnego w Opocznie, jednak początkowo nie było zgody na ściągnięcie żony i dzieci, które pozostawały w Różannie. Ostatecznie rodzina dołączyła do Musiałowicza w 1941 r.

Karierę zawodową leśniczego przerwało aresztowanie przez Gestapo w dniu 10 października 1942 r.

REPRESJE (WIĘZIENIA/OBOZY/INNE):

W październiku 1942 r. jeden z członków Komendy Powiatu Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) zastrzelił w kawiarni dwóch niemieckich żandarmów, którzy przybyli do Opoczna z radomskiego oddziału specjalnego. Niemcy w odwecie bezzwłocznie rozstrzelali dziewięciu mieszkańców budynku z kawiarnią, a kolejnych sześciu wywieźli do obozu koncentracyjnego. W następnych dniach kontynuowali aresztowania, najpierw 27, później jeszcze kolejnych 20 mieszkańców Opoczna. większość z nich trafiła do katowni gestapo w Tomaszowie Mazowieckim. Wśród aresztowanych byli m.in.: inż. Musiałowicz, dr. Sobieszczański, dr. Leon Idaszewski, hubalczyk Józef Wustenberg, sekretarz magistratu Stanisława Ucholc i inni. Część z nich została zamordowana w więzieniu, część trafiła do obozów koncentracyjnych, gdzie w większości ponieśli śmierć.

Musiałowicz został aresztowany 10 października 1942 r. Jeszcze tego samego dnia jego oraz miejscowego lekarza Zbigniewa Sobieszczańskiego gestapo przewiozło z Opoczna do cieszącego się najgorszą sławą więzienia gestapo „Na Zapiecku” w Tomaszowie Mazowieckim. I tu ślad po nadleśniczym Marianie Musiałowiczu się urywa.

Losy męża Janina Musiałowicz poznała dopiero w 1947 r gdy skontaktowała się z dr Sobieszczańskim, aresztowanym razem z Marianem Musiałowiczem. Dr Sobieszczański w oświadczeniu opisał ostanie chwile Mariana Musiałowicza:

„Oświadczam, że w dniu 10 października 1942 roku zostałem aresztowany przez gestapo wraz z inż. leśnikiem Musiałowiczem Marianem. Obaj tym samym samochodem zostaliśmy odwiezieni do kaźni gestapo zwanej „Zapiecek” w Tomaszowie Maz. Od dnia 13.X.1942 r. do 15.X.1942 r. przebywaliśmy we wspólnej celi. Ponadto na śledztwie wielokrotnie zapytywano mnie o udział inż. Musiałowicza w organizacji. Inż. Musiałowicz był tak katowany, że w dniu 13.X.42 r. kiedy przewieziono mnie z kaźni gestapo do aresztu miejskiego inż. Musiałowicz nie był w stanie przyjmować posiłków i był tak osłabiony, że o własnych siłach nie mógł się podnieść. Kiedy w początkach listopada przybyli do aresztu znajomi z Opoczna, aresztowani 20.X.42 roku, którzy również przebywali we wspomnianych celach Zapiecka od 20.X.42 roku, zapytywałem ich o inż. musiałowicza. Okazało się, że nie zastali go już na Zapiecku. Sądząc ze stanu inż. musiałowicza, w jakim pozostawiłem go na Zapiecku, a następnie ze sposobu traktowania go przez gestapowców w śledztwie, z dużym prawdopodobieństwem przyjąć można, że inż. Musiałowicz został zamordowany na Zapiecku w Tomaszowie Mazowieckim.”

Powyższą relację uzupełnił później dr Leon Idaszewski, dobry znajomy Mariana Musiałowicza, aresztowany w październiku 1942 r w grupie 25 Polaków, który również trafił do więzienia na Zapiecku, później zaś do Auschwitz, które cudem przeżył. Do Janiny Musiałowicz pisał tak:

„Donoszę, że mąż pani zmarł kilka dni po zaaresztowaniu, pobity i pognieciony przez gestapowców w więzieniu w Tomaszowie Mazowieckim pod Zapieckiem wśród najstraszliwszych męczarni jako największej klasy bohater, na którego jesteśmy dumni (…) Bezsprzecznym jest to, że (…) został aresztowany za działalność polityczną, za pracę podziemną i jako wybitny członek ruchu oporu przeciw najeźdźcom”

SŁUŻBA WOJSKOWA LUB KONSPIRACYJNA:

Według informacji na świadectwie dojrzałości Mariana Musiałowicza figuruje oprócz zapisów o wynikach w nauce następująca informacja: „W roku 1920, podczas najazdu nieprzyjaciół, stanął do obrony ojczyzny w szeregach armii ochotniczej”. Bliższe informacje na temat są nieznane.

Po przeniesieniu do Opoczna Marian Musiałowicz nawiązał współpracę z miejscowym polskim podziemiem. Nie są znane bliższe szczegóły jego działalności. W okolicach Opoczna była to silna partyzantka z Armii Krajowej wywodząca się jeszcze z ugrupowania dowodzonego przez mjr. Hubala. W domu Musiałowiczów bywali oficerowie. Jedna z takich wizyt przyczyniła się być może do aresztowania nadleśniczego przez gestapo na początku października 1942 r. Major Augustowski, dobry znajomy nadleśniczego z lat przedwojennych, działający w AK, pożyczył motocykl i w mundurze polskim przejechał przez Opoczno, co nie uszło uwadze miejscowego gestapo. Szybko doszli, kto jest właścicielem motocykla i aresztowali Musiałowicza. Dzięki interwencji niemieckiego oficera z Różanny, Musiałowicz został wówczas doraźnie zwolniony, jednak nie na długo. Gestapo miało swoich konfidentów i prawdopodobnie sporo materiałów o konspiracyjnej działalności nadleśniczego. Definitywne aresztowanie nastąpiło już po kilku dniach.

POSIADANE ODZNACZENIA:

POZOSTAŁE INFORMACJE:

Marian Musiałowicz ożenił się z poznanianką Janiną Pietruszyńską (1914-1998) w październiku 1933 r. Janina ukończyła szkołę u sióstr urszulanek w Pniewach. Rok po ślubie, w 1934 r. urodziła się ich córka Irena zaś w 1937 r. – syn Władysław.

Biogram przygotowany na podstawie artykułu Tadeusza Chrzanowskiego o życiu i działalności Mariana Musiałowicza zamieszczonym w Biuletynie RDLP w Toruniu nr 3/88/2018