Marian Jankowski

03/01/1909 – 14/10/1992

IMIĘ:  Marian

NAZWISKO: Jankowski

IMIĘ OJCA: Franciszek

IMIĘ MATKI: 

NAZWISKO RODOWE MATKI: 

DATA URODZENIA: 03/01/1909

MIEJSCE URODZENIA: Forestowo pow. Szamotuły

DATA ŚMIERCI: 14/10/1992

MIEJSCE ŚMIERCI: Słupsk

SŁUŻBA W LASACH PAŃSTWOWYCH:

Marian Jankowski w latach 1915-1920 Marian uczęszczał do szkoły powszechnej w Orliczku i do gimnazjum we Wieleniu nad Notecią, później, do roku 1925 przebywał przy rodzicach w leśniczówce Potrzebowice, powiat Czarnków (ojciec Mariana był leśniczym).

W 1925 roku Jankowski zatrudniony był jako uczeń leśny, najpierw w Nadleśnictwie Potrzebowice, a później w Nadleśnictwie Mochy na terenie Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu. We wrześniu 1930 r. podjął trwającą 11 miesięcy naukę w Państwowej Szkole dla Leśniczych w Margoninie. Od października 1932 r. odbywał praktykę zawodową w Nadleśnictwie Czersk, skąd po roku przeszedł do Nadleśnictwa Popioły pod Toruniem (dziś teren Nadleśnictwa Gniewkowo). W latach 1935-1938 był podleśniczym, m.in. pełnił też okresowo obowiązki leśniczego Leśnictwa Rudak. Przez pięć miesięcy był oddelegowany do pracy w Nadleśnictwie Przewodnik koło Świecia (dziś teren Nadleśnictwa Osie). Od 1 października 1938 roku został przeniesiony Nadleśnictwa Mirachowo, pow. Kartuzy (przed wojną w granicach DLP w Toruniu), gdzie objął stanowisko leśniczego Leśnictwa Kamienna Góra.

We wrześniu 1939 r aresztowany przez Niemców i osadzony na dwa miesiące w obozie jenieckim. Po dwóch miesiącach uwięzienia otrzymał nakaz powrotu do miejsca zamieszkania i pracy w Mirachowie nazwanym teraz Forstamt Steinsee. Tu został przyjęty do pracy na stanowisku pomocnika leśnego (Forstaushelfer’a) z powierzeniem obowiązków leśniczego Leśnictwa Kamienna Góra.

Po zakończeniu wojny Jankowski został aresztowany w 1945 przez UBP. Po pobycie w gdańskim więzieniu NKWD-UB nie uzyskał zgody na powrót do pracy w Lasach Mirachowskich. 9 stycznia 1946 r. podjął pracę na „ziemiach odzyskanych”, na stanowisku leśniczego w Nadleśnictwie Łeba. W okresie od 1 października 1947 r. do 5 grudnia 1949 r. pełnił obowiązki nadleśniczego, a później leśniczego w Nadleśnictwie Choczewo. W 1949 roku uczestniczył w kilkumiesięcznym kursie dla nadleśniczych i później do końca maja 1953 roku pełnił obowiązki nadleśniczego Nadleśnictwa Główczyce. Został jednak usunięty ze stanowiska nadleśniczego m.in. za udział w referendum ludowym „Trzy razy tak” z 1946 roku.

W latach 1953-1954 Jankowski pracował na stanowisku referendarza techniczno-leśnego w Rejonie Lasów Państwowych w Miastku. Później, w latach 1955- 1957, był przewodniczącym Gminnej Rady Narodowej Kawcze. Na stanowisko leśniczego Leśnictwa Lubuczewo w Nadleśnictwie Słupsk (później Nadleśnictwo Ustka), na terenie Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Szczecinku, wrócił 1 sierpnia 1957 r. i zajmował je, aż do przejścia na emeryturę 31 marca 1975 r.

REPRESJE (WIĘZIENIA/OBOZY/INNE):

Z chwilą wybuchu II wojny światowej załoga Nadleśnictwa Mirachowo podlegała ewakuacji przez Świecie, Płock do Białowieży. Będąc już w drodze, koło Grudziądza, Marian Jankowski został zatrzymany przez wojsko niemieckie i osadzony w obozie jenieckim w Terespolu Pomorskim niedaleko Świecia. Został zwolniony po 2 miesiącach pobytu w obozie.

14 kwietnia 1945 r za przynależność do „Gryfa Pomorskiego” Marian Jankowski został aresztowany przez NKWD i osadzony w Areszcie Karno – Śledczym w Gdańsku. W więzieniu był przetrzymywany do 24 grudnia 1945 r. Jak pisał we wspomnieniach:

„Po wyzwoleniu, w dniu 30.03.1945 r. podjąłem pracę w Nadleśnictwie Mirachowo, pow. Kartuzy, jako leśniczy, lecz w dniu 14.04.1945 r. zostałem aresztowany przez NKWD i zamknięty w tymczasowym areszcie w Oliwie. Tam były pierwsze przesłuchania 16.04.1945 r. o przebiegu mojego dotychczasowego życia i mojej rodziny. Do więzienia w Gdańsku zostałem zawieziony 09.05.1945 r. wieczór i zamknięty w celi, w której była goła prycza, szyby w oknie wybite, muszla pełna kału. I tak mnie trzymano dwie doby. 13.05.1945 r. przeprowadzono mnie na przesłuchy z więzienia do przyległego budynku NKWD i UB. Przesłuchy były przeprowadzone rzekomo przez UB, ale przez dwóch oprawców, którzy pytali jak byłem Naczelnym Komendantem i prowadziłem łączność z Rządem Polskim w Londynie jakie były zrzuty broni i w jakich miejscowościach, i gdzie je ukryto? Ja nie mogłem na to dać odpowiedzi, to zaczęli mnie bić pałką drewnianą po głowie, po plecach, rękach, a po brzuchu i nogach kopali i deptali stopy. Skutki tego są jeszcze dziś widoczne. Dalsze przesłuchy prowadzili raz w tygodniu przez okres trzech miesięcy. Trzykrotnie byłem zamknięty w karcerze nago i bez pożywienia, przez dwie doby za każdym razem. W czerwcu wybuchła epidemia tyfusu plamistego, który przechorowałem od 29.07. do 15.09.1945 r. Po chorobie byłem nieco lepiej odżywiony i przesłuchiwany bez bicia. Zwolnienie z więzienia nastąpiło 22.12., ale wypuszczono mnie 24.12.1945 roku (…) „

[Oświadczenie Mariana Jankowskiego spisane własnoręcznie w dn 26.11.1991 r]

SŁUŻBA WOJSKOWA LUB KONSPIRACYJNA:

Marian Jankowski wstąpił do Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Kaszubski” 1 sierpnia 1940 roku zwerbowany przez Józefa Dambka. jego pierwszym zadaniem była budowa sieci schronów i bunkrów leśnych na potrzeby organizacji i Polaków, których życie było zagrożone ze strony Niemców. Jedną z najbardziej znanych budowli leśniczego Jankowskiego był bunkier „Ptasia wola” nad jeziorem Lubogoszcz, na terenie lasów Mirachowskich.

Po inkorporacji Gryfa Kaszubskiego do TOW „Gryf Pomorski” Marian Jankowski ps. Zając Szarak utrzymuje
kontakty z Józefem Dambkiem ps. Jur, Lech, Falski – przywódcą „Gryfa”, jednym z najpilniej poszukiwanym przez Niemców ludzi polskiego podziemia. Pełni też trudną funkcję łącznika-zwiadowcy „dalekobieżnego” na trasie Gdański, Tczew, Bydgoszcz, Toruń, Grudziądz. W lipcu 1943 r. zostaje członkiem Rady Naczelnej TOW „Gryf Pomorski”.

Pierwszego lipca 1943 r. Niemcy przenoszą Jankowskiego karnie do leśnictwa Wygoda, pozbawiając jednocześnie wszelkich deputatów – mieszkaniowego, rolnego i opałowego, co wskazywało, że stał się dla nich osobą podejrzaną, niegodną zaufania. Trzeciego grudnia 1943 r. został ostrzeżony przez gajowego, że jest nakaz jego aresztowania przez Gestapo za przynależność do polskiej organizacji podziemnej. Uchodzi do lasu i od tej pory funkcjonuje w partyzantce. Od 10 grudnia 1943 r. aż do tragicznej śmierci Józefa Dambka w marcu 1944 r. pełni funkcję jego adiutanta. Jednocześnie jest dowódcą dziesięcioosobowego oddziału partyzanckiego „Gryfa” w powiecie wejherowskim (morskim). Organizuje akcje dywersyjne przeciwko Niemcom. Podczas jednej z nich, jego oddział natyka się w lasach pod Wejherowem na silną 60-osobową grupę Jagdkommando. Dochodzi do wymiany ognia. są ranni i zabici. Ginie jeden z partyzantów, a Jankowski otrzymuje postrzał w prawe przedramię. Wobec przewagi przeciwnika partyzanci wycofują się z pola walki.

Marian Jankowski uczestniczył w zebraniu Rady Naczelnej TOW „Gryf Pomorski” 21 marca 1945 r, która – wobec wkroczenia Armii Czerwonej i wycofania się Niemców – powzięła uchwałę o dekonspiracji „Gryfa”. Uchwałę tę podpisał m.in. Jankowski, jako członek Rady, za Komendanta Naczelnego.

POSIADANE ODZNACZENIA:

POZOSTAŁE INFORMACJE:

Marian Jankowski ożenił się w 1947 r. z Józefą Kołczak, urodzoną w 1914 r. w Stryju. Żona była nauczycielką. Jankowscy mieli trójkę dzieci: Krystynę, Bogdana i Władysława. Córka zmarła tragicznie w listopadzie 1969 r. Synowie zostali nauczycielami, aktualnie są na emeryturze

Biogram opracowany na podstawie artykułu Tadeusza Chmielewskiego w: Biuletyn RDLP w Toruniu nr 2/83/2017