LEŚNICY POLSCY W WALCE O NIEPODLEGŁOŚĆ

Leopold Kowalski

15/03/1888 – 10/02/1950

IMIĘ:  Leopold

 

NAZWISKO: Kowalski

 

IMIĘ OJCA: Franciszek

 

IMIĘ MATKI: Marianna

 

NAZWISKO RODOWE MATKI: Śliwińska

 

DATA URODZENIA: 15/03/1888

 

MIEJSCE URODZENIA: Chojno-Budy k.Brodnicy

 

DATA ŚMIERCI: 10/02/1950

 

MIEJSCE ŚMIERCI: Chełmno

 

 

SŁUŻBA W LASACH PAŃSTWOWYCH:

Leopold Kowalski rozpoczął pracę z dniem 1 kwietnia 1920 roku na stanowisku pomocnika leśniczego (leśniczy kontraktowy) w Nadleśnictwie Mszano (powiat Brodnica). Na stanowisku tym pozostał jednak aż do 30 czerwca 1927 roku, bowiem dopiero w roku 1926 ukończył Państwową Szkołę dla Leśniczych w Margoninie. Po złożeniu oddzielnego egzaminu państwowego w Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu oraz odbyciu obowiązkowego rocznego stażu zawodowego, od dnia 1 lipca 1927 roku – już jako leśniczy prowizoryczny – rozpoczął pracę na terenie Nadleśnictwa Jamy (powiat Grudziądz), tj. w nadwiślańskiej leśniczówce na Kępie Panieńskiej w Chełmnie. Od roku 1929 Leopold Kowalski zajmował natomiast stanowisko leśniczego mianowanego.

Oprócz licznych obowiązków zawodowych, związanych głównie z pozyskiwaniem wikliny, nadzorowaniem prac leśnych, prowadzeniem gospodarki drzewnej i zwalczaniem kłusownictwa, Leopold Kowalski był także częstym uczestnikiem polowań, zwłaszcza na nadwiślańskich terenach wokół Kępy Panieńskiej, gdzie znajdował się duży obwód łowiecki, dzierżawiony w tamtym czasie przez zasłużonego myśliwego, dyrektora Banku Chełmińskiego w Chełmnie – Antoniego Jeszke.

Chełmiński leśniczy Leopold Kowalski pełnił swoje obowiązki zawodowe na Kępie Panieńskiej w Chełmnie do 30 września 1939 roku.

Losy leśniczego Kowalskiego w czasie okupacji nie są znane jednak w ankiecie personalnej leśniczego Leopolda Kowalskiego, zachowanej w archiwum RDLP w Toruniu znajdują się wpisy, potwierdzające jego zatrudnienie (jako samodzielnego leśniczego), także podczas II wojny światowej, tj. w latach 1942-1945. Być może to dość nietypowe zatrudnienie Leopolda Kowalskiego na stanowisku samodzielnego leśniczego w Chełmnie było związane z istotnymi deficytami kadrowymi niemieckiej administracji leśnej lub nawet nakazem pracy przymusowej. Z pewnością nie bez znaczenia były w tym przypadku również takie powody i okoliczności, jak dobra znajomość języka niemieckiego, wieloletnie doświadczenie i znakomita renoma leśniczego Leopolda Kowalskiego, a także opinia człowieka powszechnie szanowanego, które to w dwunarodowym (polsko-niemieckim) społeczeństwie przedwojennego Chełmna, uchodziły za oczywiste atrybuty – i to bez względu na przynależność narodowościową.

Okres powojenny przyniósł konieczność odbudowy Lasów. Zadanie to Leopold Kowalski realizował jako chełmiński leśniczy na Kępie Panieńskiej (Nadleśnictwo Jamy, powiat Grudziądz) do dnia 31 sierpnia 1949 roku. Wtedy bowiem przeszedł na emeryturę.

REPRESJE (WIĘZIENIA/OBOZY/INNE):

SŁUŻBA WOJSKOWA LUB KONSPIRACYJNA:

Po ukończeniu szkoły powszechnej Leopold Kowalski w latach 1909-1911, w Spandau koło Berlina, odbył obowiązkową zasadniczą służbę wojskową w armii niemieckiej a w okresie I wojny światowej dosłużył się nawet stopnia wachmistrza (sierżanta) artylerii. Po zakończeniu I wojny światowej powrócił w rodzinne strony i, jeszcze przed ostatecznym powstaniem niepodległej Polski, brał aktywny udział w patriotycznej działalności niepodległościowej i konspiracyjnej na Ziemi Brodnickiej.

W okresie od 20 listopada 1918 roku do czasu wkroczenia wojsk polskich w styczniu 1920 roku pełnił służbę z bronią w ręku i razem z Antonim Kaszyńskim brał udział w akcji przechowywania i przekazania trzech wozów materiałów wybuchowych.

POSIADANE ODZNACZENIA:

POZOSTAŁE INFORMACJE:

Leopold Kowalski poślubił (prawd. w 1920 r) Julię/Juliannę Pieniążek (1893-1986), z którą miał później trzy córki: Jadwigę (ur. 1919), Aleksandrę (ur. 1921) oraz Barbarę (ur. 1926; Fot. 4).

Chełmiński leśniczy (1927-1949) Leopold Kowalski zmarł 10 lutego 1950 roku w Chełmnie i tam też został pochowany. W rodzinnym grobowcu, na cmentarzu parafialnym przy ulicy Toruńskiej, spoczywa razem z żoną.

Skany / fotografie:

1. Dobry wynik zimowego polowania na Kępie Panieńskiej niedaleko Chełmna. Obok sporego odyńca stoją (od lewej): Leopold Kowalski – leśniczy państwowy, Antoni Jeszke – dyrektor Banku Chełmińskiego w Chełmnie oraz jego siedmioletni syn Edward. Chełmno, grudzień 1928 rok.
2. Wynik zbiorowego polowania na Kępie Panieńskiej niedaleko Chełmna. Obok upolowanego sporego odyńca stoją (od lewej): NN, NN, Stefan Jeske – właściciel majątku w Uściu oraz były dyrektor Biura Pomorskiej Izby Rolniczej w Toruniu, Helena Pieniążek, NN, Julia/Julianna Kowalska de domo Pieniążek, Leonard Pieniążek (w jasnym kapeluszu), dwaj nieznani chłopcy, Leopold Kowalski – leśniczy państwowy oraz NN. Chełmno, grudzień 1928 rok
3. Leopold Kowalski w latach 1909-1911, w Spandau koło Berlina, odbył obowiązkową zasadniczą służbę wojskową w armii niemieckiej, a w okresie I wojny światowej (1914-1918) dosłużył się stopnia wachmistrza (sierżanta) artylerii. Berlin, lata 1909-1911.
4. Leśniczy Leopold Kowalski (1888-1950), jego żona Julia/Julianna Kowalska de domo Pieniążek (1893 1986) oraz córki (od lewej): Aleksandra (ur. 1921), Jadwiga (ur. 1919) oraz Barbara (ur. 1926). Chełmno, ok 1928
5. Rodzina Kowalskich w towarzystwie chełmińskiego biskupa pomocniczego ks. Konstantyna Dominika. Od lewej: Aleksandra Kowalska, Julia/Julianna Kowalska de domo Pieniążek, Jadwiga Kowalska (z tyłu), ks. biskup Konstantyn Dominik, Barbara Kowalska (stoi między biskupem a ojcem), Leopold Kowalski – chełmiński leśniczy na Kępie Panieńskiej; tożsamości pozostałych czterech dziewcząt nie ustalono. Chełmno, początek lat 30. XX wieku.
6. Dyrektor Banku Chełmińskiego w Chełmnie, Antoni Jeszke, w drodze na polowanie. Fotografię wykonano w drugiej połowie lat 30. XX w. przed budynkiem Starostwa Powiatowego w Chełmnie.
7. Chełmińskie uroczystości Święta 1-go Maja z 1945 roku. Na rynku staromiejskim w Chełmnie grupa myśliwych i leśników gotowa na rozpoczęcie pierwszego po II wojnie światowej sezonu łowieckiego. W środku kadru leśniczy Leopold Kowalski
8. Chełmiński leśniczy Leopold Kowalski (siedzi pierwszy z prawej), z grupą leśniczych i pracowników Nadleśnictwa Jamy (powiat Grudziądz). Trzeci z lewej stoi leśniczy z Dusocina o nazwisku Ciesielka. Fotografię wykonano prawdopodobnie przed budynkiem Nadleśnictwa Jamy w końcu lat 40. XX wieku.

Źródło: Archiwa prywatne Janusza Bruskiego i Elżbiety Jeszke – Woźnicy / Biuletyn RDLP w Toruniu nr 3/80/lipiec-wrzesień 2016